Maciejówka - tradycją szkoły

W bogatą tradycję Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Garwolinie wpisane są różne uroczystości. Najważniejsze z nich to ślubowanie i czapkowanie oraz Józefinki.

Ślubowanie uczniów klas pierwszych odbywa się zawsze dzień przed Świętem Niepodległości. 

Materialnym symbolem przyłączenia do szkolnej społeczności jest nałożenie czapki maciejówki, stylizowanej na czapki noszone przez żołnierzy Piłsudskiego. Pomysłodawczyni tej tradycji, nauczycielka języka polskiego Magdalena Płatek, podczas jednej z uroczystości mówiła tak:

„Czapki maciejówki, które włożycie, potraktujcie nie tylko jako nakrycie głowy. Potraktujcie je jako symbol pewnych wartości. Do tych wartości trzeba dorosnąć. To nie jest takie proste ani łatwe. Niech te czapki przypominają Wam legionistów Piłsudskiego. Niech staną się powodem, że nosząc je będziecie się starali być uczciwi, odpowiedzialni za siebie i innych, prawdomówni, że będziecie cenili sobie godność i będzie jej strzegli, że będziecie dobrze rozumieli patriotyzm.“

Czapki maciejówki obecne są w tradycji liceum od 1998r. Noszone niegdyś przez legionistów Piłsudskiego, symbolizują wartości, o których w szkole się mówi i które się ceni.

Maciejówka w naszej szkole

Czapka, którą trzymam w ręce i którą mają teraz w rękach nasi pierwszoklasiści,  jest dla naszej szkoły jednym z najważniejszych symboli. Stała się częścią uroczystego szkolnego stroju. Nie zawsze jednak tak było.

Czapka „maciejówka” to pod koniec XIX wieku popularne nakrycie głowy mężczyzn mieszkających na polskich wsiach. Wykonana z sukna z okrągłym denkiem miała sztywny daszek, nad którym znajdował się pasek i sznur. Kariera tej zwykłej czapki rozpoczęła  się podczas powstania styczniowego, w którym brali udział ochotnicy. Kiedy Józef Piłsudski ogłosił nabór ochotników do tworzonych  na początku I wojny światowej  legionów, zgłosiło się wielu młodych ludzi. Byli to przeważnie wiejscy i małomiasteczkowi chłopcy, którzy  przybywali do wojska w swoich cywilnych ubraniach. Pamiętajmy, że w I wojnę światową Polacy weszli bez swojej armii, nikt więc nie myślał o posiadaniu munduru. Używana cywilnie czapka awansowała do rangi wojskowego nakrycia głowy Legionisty. Nosili ją także członkowie innych organizacji wojskowych. Nosił ją również Brygadier, a później Naczelnik Piłsudski.

Gdy w 1990r. nasze liceum powróciło do swojego przedwojennego patrona, zaczęliśmy szukać i tworzyć nowe tradycje i symbole.  Wtedy to polonistka, pani Magdalena Płatek zaproponowała wprowadzenie czapki szkolnej wzorowanej na nakryciu głowy dawnych Legionistów.  I tak w życie uczniów  Liceum Ogólnokształcącego weszła czapka „maciejówka” nawiązująca do ludzi Piłsudskiego.

Pierwsze „czapkowanie” odbyło się 17 marca 1998r. Wtedy czapki otrzymali uczniowie klas drugich. Odbyło się to w obecności zaproszonych absolwentów naszej szkoły. Obecny wówczas na uroczystości nasz absolwent, senator Jerzy Baranowski powiedział: „Dla mnie czapka – właśnie taka czapka, która wyróżnia grupę ludzi – kojarzy się z wolnością (...). Tradycyjny polski patriota Maciej nosił taką czapkę i w powstaniu styczniowym stała się ona wyróżniającym, ale też typowym ubiorem.(..) Bardzo wysoko ocenił to patron naszej szkoły Józef Piłsudski, który po odzyskaniu niepodległości w 1918r. zobowiązał wszystkich oficerów       i wyższych rangą wojskowych do oddawania honorów weteranom powstania styczniowego. (...) Czapka to był wyróżnik bohaterów narodowych, może tych szarych, ale jednak bohaterów”.  Dyrektor Jerzy Duchna powiedział wtedy o czapkach: „Będą one (...) przypominały patrona i jednocześnie łączyły całą naszą społeczność”.

Po klasach drugich 3 kwietnia czapki otrzymały klasy pierwsze, a 3 czerwca klasy trzecie. Od tego roku wręczanie czapek maciejówek weszło na stałe do szkolnej tradycji i odbywa się zawsze w przeddzień Święta Niepodległości.

W tym roku minęło 10 lat czapkowania w naszej szkole. O godną kontynuację tej tradycji dbała szczególnie pomysłodawczyni Magdalena Płatek, a później Agnieszka Maczkowska.

Aby noszenie czapki nie było tylko pustym gestem, musimy uświadomić sobie jej znaczenie i symbolikę.

Mamy nadzieję, że uczniowie naszej szkoły będą godnie nosić nowe nakrycie głowy pamiętając o tym, jakie wartości kryją się pod tym szkolnym symbolem.

Krótka historia czapki maciejówki,

 którą przedstawiła nauczycielka historii Ewa Gałązka

podczas uroczystości Jubileuszu 90 – lecia szkoły i ślubowania

 10 listopada 2008r.

Cytaty w tekście pochodzą z „Głosu Garwolina” 4(53) kwiecień 1998